Było minęło – czasy CK

Czasy CK to pół wieku historii dawnego imperium, które przeszło do legendy w pamięci dawnych poddanych Habsburgów. Dobrej legendy, która trwa mimo karykaturalnego przedstawiania tego okresu w filmach czy książkach jak przygody Szwejka, „CK dezerterzy”.

Dobre czasy

 

Wszystko zaczęło się w 1867 roku gdy Imperium Habsburgów z jednego cesarstwa stało się unią cesarsko-królewską. Nie będę się teraz rozpisywać nad przyczynami politycznymi takiego obrotu sprawy. Trzeba by rozprawę napisać o przyczynach rewolucji z roku 1848, która przewaliła się przez Europę zbierając krwawe żniwo. Na Węgrzech rewolucja zamieniła się w powstanie zmierzające do odzyskania niezależności przez Węgry.
Ale, ale, żeby nie było tak różowo to pod węgierską koroną świętego Stefana byli nie tylko Madziarowie ale i Chorwaci, Słowacy, Niemcy, nad którymi ci pierwsi chcieli dominować. Ludzie tłukli się wtedy bez opamiętania i czasem ciężko ogarnąć sens tej rebelii.
W tym trudnym momencie na tronie Habsburgów zasiadł Franciszek Józef zwany później w kulturze popularnej Cesorzem Panem. Miał zaledwie osiemnaście lat gdy na jego głowie spoczęła korona cesarska i przyszło mu posprzątać ten bałagan minimalizując ofiary, straty i starając się odbudować ład i pokój w ogromnym imperium.
Zajęło mu to dziewiętnaście lat. Po drodze musiał stoczyć kilka wojen, stracił część ziem włoskich, zmierzyć się z rosnącą butą Prusaków i ich chęcią dominacji wśród krajów niemieckich.

Dobre czasy dla kraju zaczęły się wraz z przekształceniem go w unię Krajów Korony św. Stefana i krajów koronnych podległych Austrii. Cesarz koronował się także na króla Węgier, kraj miał dwie stolice, dwa parlamenty i o dziwo spokój. Rozwijał się i z gospodarki opartej na rolnictwie przechodził w przemysłową.
Pamiętacie, że pierwszy „Kuwejt” i pierwsi szejkowie naftowi to okolice Gorlic i Polacy – Łukasiewicz i Zeh 🙂

Ludzie żyli obok siebie spokojnie chociaż kraj Franciszka Józefa to kocioł języków, narodowości i religii. Wszystko było z jednej strony bardzo uporządkowane, wręcz zbiurokratyzowane a z drugiej liberalne, tolerancyjne, dające dużo autonomii. Rozwijała się nauka, kultura sztuka.
Wiedeń rozkwitał a wszystko to w rytm walców Straussa.
Druga połowa XIX wieku i początek XX to był dla poddanych Franciszka dobry czas. Nie był idealny ale był spokojny, dawał poczucie stabilizacji, panował porządek i wszystko było tak bezpiecznie przewidywalne. Do tego poddani naprawdę lubili swojego cesarza a prestiż Austro-Węgier był nie do podważenia.

 

Diabeł w kociołku miesza

 

Wszystko wydawało się iść spokojnie ale w dobrym kierunku do początku XX wieku. Ambicje narodów, chęć dominacji, podporządkowania sobie innych, uzyskania wpływów i oczywiście kasa spowodowały, że atmosfera się zagęszczała.

Koronowane głowy, ich generałowie już wiedzieli że zaczynają „grę o tron”. Nie żelazny jak z serialu – czy naprawdę nie mogą szybciej go kręcić? Kazać widzowi czekać tyle miesięcy na kolejną serię to sadyzm.
Władza nad światem, chęć bycia numerem jeden i szachistą a nie figurą na szachownicy nie była obca ludziom od początku dziejów. Nie mieli jednak narzędzi, by realnie kontrolować cały świat.
Sytuacja się zmieniała wraz z odkryciami przełomu XIX i XX wieku. Do tego doszedł nowy poważny gracz jakim były Stany. Wystarczył pretekst i z bulgoczącego kociołka świat zamienił się w kulę ognia.
Wojna trwała cztery lata. Zostawiła Europę w ruinie.
Narody odzyskały możliwość samostanowienia ale… bieda aż piszczała.
Nie było już w oczach ludzi tego ufnego patrzenia w przyszłość jaką dały dekady pokoju pod panowaniem Franciszka Józefa. Sąsiedzi przestali patrzeć na siebie przyjaźnie, separatyzmy i „izmy” wszelakie rosły na mapie Europy jak czarna pleśń na ścianach zawilgoconego domu.
Pół wieku rozwoju, spokoju i stabilizacji już nie wróciło.

 

Co nam zostało z tych lat?

 

Zaraz, moment! Mamy przecież siedem dekad pokoju w Europie.
Mamy?
Nie bardzo. Nie było wojny totalnej ale ciągle się coś kotłowało. Dopiero od końca lat dziewięćdziesiątych pojawiła się stabilizacja, rozleniwienie, tolerancja i sytość.
Nie jest jednak to czas, za którym będziemy kiedyś tęsknić i wspominać go z nostalgią jak CK i cesarza Franza Josepha.
Dlaczego tak myślę?
Jakość życia i tego czym się otaczamy, co jemy, w co się ubieramy drastycznie spadła. Tak mamy dużo ale kiepskiej jakości ciuchów, mebli, sprzętu padającego tuż po terminie gwarancji. Rozleciały się więzy międzyludzkie i staliśmy się przez to słabi, samotni, bezbronni. Rodzina to mama, tata i dziecko. Te wielopokoleniowe to już rzadkość. Sąsiedzi mijają się tylko na schodach, w windzie, nic o sobie nie wiedząc. Nie identyfikujemy się z miejscem, społecznością, ba czasem nawet nie wiemy do końca jaki mamy światopogląd. Brak teraz zapaleńców z chęcią zmiany świata na lepszy. Tak, wiem, są takie osoby ale jest ich mało gdy porównamy naszą epokę i czasy CK.
Nasze czasy mają swoje plusy bez dwóch zdań! Lubię elektryczność, internet, łatwość podróżowania i przekornie powiem – tę anonimowość jaką daje życie w mieści. Gdy jednak patrzę na kamienice zbudowane przez poddanych cesarza, widzę jakość i piękno w każdym detalu jak np. poręcz, rama okna, krzesło, pałaszuję Esterházy torte, który narodził się w czasie CK – to ogarnia mnie zaduma.
Wiem, że nie wróci co minęło ale czy nie warto brać to dobre co zawierała ta epoka i adoptować to do naszych czasów?

W tym roku mija setna rocznica śmierci Cesarza. Z tej okazji zorganizowano aż cztery wystawy przybliżające jego osobę i czasy, w których żył. Więcej informacji znajdziecie TU 

Jeżeli macie sentyment do czasów CK odwiedźcie któreś z miejsc związanych z Franciszkiem Józefem.

 

 

Wpis powstał w ramach akcji w 80 blogów dookoła świata.

Niżej znajdziecie linki do wpisów innych blogerów z Blogów językowo-kulturowych i dowiecie się co u nich było i minęło. Ja zabieram się za lekturę 🙂

 

 

Chiny:
Biały Mały Tajfun – YMCA

Finlandia:
Suomika – Opisywanie przeszłości po fińsku

Francja:

Demain viens avec tes parents – Było minęło – Les Années folles

Francuskie i inne notatki Niki – Było, minęło… Minitel – 30 lat francuskiego protoplasty internetu

FRANG – Było, minęło – 4 najbardziej (nie)zapomniane francuskie wynalazki

Gruzja:
Gruzja okiem nieobiektywnym – Była sobie fabryka…

Hiszpania:
Hiszpański na luzie – Hiszpańska przeszłość ciągle żywa: pesetas

Japonia:
Japonia-info.pl – O-haguro – zwyczaj czernienia zębów

Kirgistan:
Enesaj.pl – Dawne nazwy miast Azji Środkowej

Litwa:
Na Litwie – 10 miejsc na Litwie, które zmieniły się niemal nie do poznania

Niemcy:
Nauka Niemieckiego w Domu – Było, minęło kiedyś w Niemczech

Niemiecka Sofa – Było, minęło …

Norwegia:
Norwegolożka: Dawno temu w północnej Norwegii

Rosja:
Dagatlumaczy.pl – Blog o tłumaczeniach i języku rosyjskim, Dawne miary rosyjskie

Turcja:
Turcja okiem nieobiektywnym – Było-minęło… tureckie miasta kiedyś i dziś

Wielka Brytania:

Angielska Herbata – Jak język angielski wyglądał tysiąc lat temu?

Angielski C2 – Było minęło – służba (Downton Abbey)

Angielski dla każdego – 10 historycznych filmów o Wielkiej Brytanii

english-at-tea – Zamki w Wielkiej Brytanii, które muszę zobaczyć

Włochy:

Studia, parla, ama  – W 80 blogów – był lir, nie ma lira.

Italia nel cuore – Co Napoleon ma wspólnego z włoską flagą?

Wielojęzyczne:

uLANGUAGES – Jak wyglądała nauka języka w przeszłości?