Najbardziej znana kolęda pochodzi z Austrii

10 grudnia

Austria i Święta Bożego Narodzenia kojarzą się z pięknymi jarmarkami, kubkiem gorącego Glühwein, ciasteczkami – Austriacy kochają słodkie wypieki i słodkości.
To jednak nie wszystko.
Najbardziej znana kolęda pochodzi z uroczego alpejskiego miasteczka.
Na zachodzie Austrii, niedaleko Salzburga jest miejscowość Oberndorf bei Salzburg. Jest niewielka, liczy niespełna 6000 mieszkańców i to tu narodziła się najbardziej znana kolęda.
To tu w Alpach, tuż po wojnach napoleońskich, przy nowej granicy dzielącej Austrię i Niemcy – wtedy Związek Niemiecki, w Wigilię 1818 roku po raz pierwszy zaśpiewano Stille Nacht, heilige Nacht, znaną nam jako kolęda „Cicha noc”.
Autorami było dwóch panów.
Słowa są wierszem napisanym przez tutejszego wikarego Josepha Mohr. Gość był nieślubnym dzieckiem, więc nie trudno się domyślić, że w tamtych czasach nie miał łatwego życia.
Muzykę napisał Franz Xaver Gruber. Ten z kolei pochodził z wielodzietnej rodziny tkacza i miał niejako siłą rozpędu – jak to bywało wtedy – odziedziczyć zawód po ojcu. Na szczęście upór, talent i ojcowska zgoda na dalsze kształcenie pozwoliły mu zająć się muzyką. Koniec końców został organistą i nauczycielem oraz kompozytorem.

W Oberndorf bei Salzburg nie ma już kościoła, w którym pierwszy raz rozbrzmiała najbardziej znana kolęda świata. Został zniszczony przez powódź i rozebrany na początku XX wieku. Wzniesiono tam jednak kaplicę, która nosi nazwę – tak, oczywiście! – Stille-Nacht-Kapelle!
Jest tam nawet muzeum poświęcone kolędzie

Ma ona sześć zwrotek, chociaż dzisiaj śpiewa się zazwyczaj tylko trzy i to wcale nie kolejne. Te najchętniej śpiewane to pierwsza, druga i szósta.

Niżej cały tekst Stille Nacht, heilige Nacht

Stille Nacht! Heilige Nacht!
Alles schläft. Einsam wacht
Nur das traute heilige Paar.
Holder Knab’ im lockigten Haar,
Schlafe in himmlischer Ruh!
Schlafe in himmlischer Ruh!

Stille Nacht! Heilige Nacht!
Gottes Sohn! O! wie lacht
Lieb’ aus deinem göttlichen Mund,
Da uns schlägt die rettende Stund’.
Jesus! in deiner Geburt!
Jesus! in deiner Geburt!

Stille Nacht! Heilige Nacht!
Die der Welt Heil gebracht,
Aus des Himmels goldenen Höh’n
Uns der Gnade Fülle läßt seh’n
Jesum in Menschengestalt!
Jesum in Menschengestalt!

Stille Nacht! Heilige Nacht!
Wo sich heut alle Macht
Väterlicher Liebe ergoß
Und als Bruder huldvoll umschloß
Jesus die Völker der Welt!
Jesus die Völker der Welt!

Stille Nacht! Heilige Nacht!
Lange schon uns bedacht,
Als der Herr vom Grimme befreyt,
In der Väter urgrauer Zeit
Aller Welt Schonung verhieß!
Aller Welt Schonung verhieß!

Stille Nacht! Heilige Nacht!
Hirten erst kundgemacht
Durch der Engel „Halleluja!“
Tönt es laut bey Ferne und Nah:
„Jesus der Retter ist da!“
„Jesus der Retter ist da!

Polskie słowa tej kolędy, w jej najpopularniejszej dzisiaj wersji nie są nawet zbliżone do jej tłumaczenia a szkoda.

Cicha Noc, Święta Noc
Wszystko śpi, samotnie czuwa
Tylko ufna święta para
Miły chłopczyk o kręconych włosach
W niebiańskim spokoju śpi
W niebiańskim spokoju śpi

Cicha Noc, Święta Noc
Boży Synu, O! jak się śmiejesz
Słodko z Twych boskich ust
Gdyż bije nam zbawienna godzina
Jezu, w Twych narodzinach
Jezu, w Twych narodzinach

Brzmi to lepiej niż słodka ale dość infantylna za to znana jej wersja.

Cicha noc, święta noc,
Pokój niesie ludziom wszem.
A u żłobka Matka Święta
Czuwa sama uśmiechnięta,
Nad Dzieciątka snem,
Nad Dzieciątka snem.

Cicha noc, święta noc,
Pastuszkowie od swych trzód
Biegną wielce zadziwieni,
Za anielskim głosem pieni,
Gdzie się spełnił cud,
Gdzie się spełnił cud.

Zdecydowanie wolę tę starą wersję.

Cicha noc, święta noc!
Wszystko śpi, atoli,
Czuwa Józef i Maryja,
niech więc Boska ich Dziecina
W błogim spokoju śpi,
w błogim spokoju śpi.

Cicha noc, święta noc!
Tobie cześć chcemy nieść,
Boś pastuszkom oznajmiony,
Przez Anielskie „Gloria”
Jezu witamy Cię!

Dla porównania jeszcze wersja angielska

Silent night, holy night
All is calm, all is bright
Round yon Virgin Mother and Child
Holy Infant so tender and mild
Sleep in heavenly peace
Sleep in heavenly peace

Silent night, holy night!
Shepherds quake at the sight
Glories stream from heaven afar
Heavenly hosts sing Alleluia!
Christ, the Saviour is born
Christ, the Saviour is born

Czas i na współczesne wykonanie tej kolędy.